32. Het zingen van de tijd.

Het leek onmogelijk. Zij zou er geen vat op hebben. Maar ons avontuur, begonnen als iets waar geen eind aan zou komen, bleek toch onderhevig aan de knagende erosie van de tijd. 

Zittend op de veranda met de cadans van de branding als tijdloos hoorbaar decor op de achtergrond, mijmer ik over de tijd. 

Ik bedenk hoe zij langzaam stukjes weggesleten heeft, zoals de golven tergend traag, met de geleidelijkheid van millimeters per eeuw, uiteindelijk de rotsen trotseren en doen verdwijnen. Het is stil en wie goed luistert, kan het geluid van de tijd horen, veelzijdig in toon en melodie naar de mate waarin zij beroerd wordt door de strijkstok waarvan ervaringen gedachten en emoties de snaren vormen. Wie aandachtig luistert, kan zelfs aan de klank van de tijd horen hoe snel zij voorbij gaat. 

Dat gaat als volgt. Tijd is plastisch, kneedbaar en rekbaar  en heeft bovendien de mogelijkheid om zich te verdichten. Soms lijkt ze in compacte hoeveelheden snel te passeren zoals een korte kwetter van een vogel langs het oor schiet en ongrijpbaar fladderend verdwijnt, niets meer achterlatend dan een onzichtbare rimpeling in de lucht. Maar tijd kan zich ook verdunnen en langzaam aan je voorbij trekken, donker natrillend als de zware golven van een bariton die rustig de tijd nemen om zich door je trommelvlies heen te vibreren, vervolgens brommend door de loopings van je slakkenhuis trillen en uiteindelijk op hun dooie akkertje via afslag 8 van de hersenzenuwen naar de akoestische cortex kuieren om daar rustig en smaakvol te worden gesavoureerd. Bij ons Afrikaanse avontuur hadden we vooraf eigenlijk geen flauw benul van de tijd die ons te wachten stond; een tijd die achteraf bekeken alle toonregisters opengetrokken heeft, variërend van traag, dreigend en donker naar een lichtvoetig, opgewekt en vrolijk allegro. 

Wat het allemaal opgeleverd heeft zal in de komende weken en maanden moeten blijken, want het zal tijd nodig hebben om alle indrukken en ervaringen een plaats te geven. 

Verrassenderwijs is een van de in het oog springende effecten die al heel snel duidelijk werden de herontdekking van het schrijven. Begonnen als een beschrijving van de reis, omdat het nu eenmaal lastig is om al het gebeurde over te brengen, nam het al snel een andere wending en kreeg het de functie van het ordenen van en woorden geven aan alle ervaringen, nu eens indrukwekkend en prachtig, dan weer schokkend en onverteerbaar,  die hierdoor alsnog een plaats kregen en waardoor een zekere vorm van mentale indigestie voorkomen kon worden. 

De behoefte om zaken te beschrijven is nieuw noch onbekend, maar haar herontdekking is een aangename bijwerking van deze reis gebleken. De spontaan ontstane schrijfsels bleken bij nalezen min of meer automatisch en vaak onbevroed een venster te openen op wat er in mij gebeurde; niet voor het eerst blijkt de schrijftafel daarvoor de juiste plek.

De vele enthousiaste reacties op het blog die ik tot mijn verbazing en oprechte verrassing ontving hebben een belangrijke en niet te onderschatten stimulans gevormd. De stukken ontleenden onmiskenbaar een extra dimensie aan de wetenschap dat mensen ze kennelijk wilden lezen en er zelfs met een zekere mate van genoegen kennis van namen. Ik ben dan ook eenieder erkentelijk die de moeite heeft genomen om mijn breinspruitsels te doorvorsen, ondanks het feit dat lvan de teksten lichtverteerbaarheid niet altijd het primaire criterium is geweest. Kennelijk heeft dat velen er niet van weerhouden om ze te doorstaan en er, soms bij herhaling, op te reageren. Hier werd ik op mijn beurt soms even stil van. En al vormt dit stuk voorlopig een blogslot, het schrijven gaat door. 

Zuid-Afrika is hard en rauw, prachtig en elegant, ruw en gepolijst. Het is dat alles tegelijk en daarmee heftig en intrigerend: een land, zo mooi dat ik het bijna letterlijk als onbeschrijflijk heb ervaren. Misschien heeft dat me er juist toe aangezet om die uitdaging toch aan te gaan, zoals in de beschrijving van de Symphonia Ornithologica, een beschrijving van verwondering over het kleine en kwetsbare dat vaak over het hoofd gehoord wordt temidden van alle spektakel in een Big Five wildpark, en van de wandeling in Grandpa’s Garden, de tuin die ik ervoer als een allegorie van het leven zelf en ook als zodanig getracht heb te beschrijven. 

Zuid-Afrika is gezegend met ontelbare en onzegbare giften en talenten, die helaas in het verleden op brute wijze aan een groot deel van haar bevolking zijn misgund en onthouden; de trauma’s en littekens van die tijd zijn nog altijd diep ingesleten, zichtbaar en voelbaar doorheen de gehele maatschappij, Toch is er in die tijd, hoe weerzinwekkend zij ook was, ook veel moois tot stand gekomen waarvan het maar de vraag is of dit allemaal in stand kan blijven in een land dat kreunt en kraakt onder incompetent bestuur, gebukt gaat onder een bevolkingsexplosie waarmee zij geen raad weet, dat lijdt onder een neergaande economie door wijdverbreide corruptie, een wijdverbreid gevoel van onveiligheid en een op alle fronten haperende infrastructuur. Het is vurig te hopen dat dit prachtige Zuid-Afrika de weg omhoog kan hervinden en niet over honderd jaar geboekstaafd moet worden als de zoveelste samenleving die haar pracht uiteindelijk moest prijsgeven aan onkunde, verval en vergetelheid. 

Terugkijkend was het voor ons beiden een absoluut voorrecht om hier te mogen werken en zowel samen als ieder met onze eigen invalshoek zo intensief deel te mogen uitmaken van het dagelijks leven in dit zinderende land, om zo dicht bij de vele mooie mensen te mogen komen die we in allerlei hoedanigheden ontmoetten. De betrokken reacties op het blog gaven ons bovendien het gevoel dat we dit echt deelden, wat het geheel nog bijzonderder maakte. Hier zijn we dankbaar voor - en nog lang niet klaar mee.